[Urawa]

Pomysł na ten temat przyszedł mi do głowy po powrocie z tegorocznych, mocno, jak dla mnie, intensywnych wakacji. Pomyślałem, że warto by wspomnieć o położonych niekiedy na uboczu, wymagających poszukania, ale za to fajnych turystycznie miejscach. Wspomnę o tym, co widziałem.

1) Skansen Rzeki Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim
Gdy się wchodzi, widać głównie młyn, jakieś chałupy - niby typowe. Ale prawdziwe cuda czekają w środku. Otóż skansen ma na stanie będące na chodzie (sic!) pojazdy pancerne z II wojny światowej. O ile T-34 nie jest żadnym unikatem, tak już jedyny zachowany (i w dodatku jeżdżący) egzemplarz niemieckiego ciągnika artyleryjskiego na podwoziu SDKFZ 8 to unikat w skali światowej. Do tego w samym młynie na dwóch piętrach mamy kapitalną wystawę militarną.

2) Grupa Warowna Galgenberg w Strzalinach k. Wałcza
Położony na zupełnym odludziu fragment wału pomorskiego, niegdyś zamknięty, z racji wypadków, także śmiertelnych, dziś udostępniony dla zwiedzających. Za opłatą można przejść kilkadziesiąt metrów głęboko pod ziemią, oświetlonymi korytarzami bunkrów. Dodatkową atrakcją są latające nad głowami nietoperze.

3) Bateria Bluchera w Ustce
Otwarta w tym roku (miałem szczęście) w dawnych schronach artyleryjskich wystawa poświęcona budowanej tu w latach 30 baterii przeciwlotniczej. Można zwiedzać samemu, można z przewodnikiem - ja polecam tą drugą opcję, bo choć tematyka militarna nie jest mi obca, to dowiedziałem się wielu rzeczy, a i osoby mi towarzyszące, choć wojskiem się nie interesują, zgodnie twierdziły, że słuchało się bardzo ciekawie. Rzecz znajduje się w mniej znanej, zachodniej części Ustki i jest cały czas rozwijana.

4) Muzeum Minerałów w Ustce
Na nadmorskiej promenadzie, w dawnym schronie z czasów zimnej wojny ulokowano bardzo ciekawe i nietypowe muzeum, poświęcone minerałom. Mamy tam długi, podziemny korytarz z całą masą mniej lub bardziej rzadkich, ale w sporej części fantastycznie wyglądających kamieni, skał i skamienielin z całego świata. Nawet, gdy kogoś tematyka średnio interesuje (jak mnie) to samo oglądanie dostarcza sporych wrażeń. Na górze, przy wejściu, mamy zaś sklepik z wszelkiej maści kamykami i minerałami.

5) Fort IV Twierdzy Toruń
Fragmencik niemieckiej twierdzy z XIX i początku XX wieku. Rzecz olbrzymia, bo w latach swojej świetności tylko ten fort mieścił ponad 200 osobowy garnizon. Obecnie przywrócony do życia. Poza usługami noclegowo-hotelarskimi mamy tutaj dodatkową atrakcję w postaci nocnego (a raczej wieczornego) zwiedzania fortu z pochodniami i przewodnikiem w stroju z epoki.

6) Muzeum Inżynierii Komunalnej Torunia
Wiem, brzmi nieciekawie, ale to tak naprawdę dość spora, położna w bardzo urokliwym miejscu wystawa plenerowa, poświęcona filtrom, rurociągom itd. Rzecz stoi na terenie dawnych, XIX-wiecznych wodociągów, a w parku, w którym się znajduje, mamy dodatkowo stareńki cmentarz. Z racji położenia nawet mieszkańcy Torunia nie zawsze wiedzą o tym miejscu, a szkoda, bo ma swój klimat.

[Daerian]

W zasadzie napisanie "całe Sudety" byłoby chyba mało pomocne, ale tak jest... co wioska/miasteczko jest jakiś dwór, zamek czy pałacyk...

Na początek kilka przykładów może:

1) Kompleks Riese - Walim, Osówka, Włodarz, zamek Książ
Czyli poniemieckie podziemia budowane w czasie II Wojny Światowej, podzielone na kilka obiektów, stanowiące część większego kompleksu Riese, którego przeznaczenie jest do tej pory nieznane - i wiadomo, że jak na razie odkryto jedynie jego część. Naprawdę unikatowy zabytek.
2) Kłodzko - twierdza:
Potężny zabytek - obiekt obronny w Kłodzku i połączona z nim podziemna trasa turystyczna. Druga podziemna trasa znajduje się pod miastem.
Poza tym nie można zapomnieć o starym mieście (niewiele, ale ciekawe kamienice - dużo się zawaliło po wojnie), farze i muzeum (z bardzo dużą i ciekawą kolekcją schwarzwaldów).
3) Jaskinia Niedźwiedzia - prawdopodobnie najpiękniejsza jaskinia w Polsce, słynny Raj to przy niej naprawdę nic. Wspaniała szata naciekowa.
4) Duszniki Zdrój - zabytkowa, tradycyjna papiernia z muzeum papiernictwa. W kościele unikatowa ambona w kształcie wieloryba.
5) Karpacz - świątynia Wang (norweska świątynia zbudowana w całości z drewna bez użycia ani jednego gwoździa, przeniesiona do Karpacza) i muzeum zabawek (drugie jest w Kudowie Zdroju).
6) Kaplica Czaszek w Czermnej - kaplica wyłożona kośćmi i czaszkami ofiar wojen i zaraz, około 3 tysięcy stanowi wystrój kaplicy.
7) Wambierzyce - wspaniała bazylika, bardzo ciekawa Góra Kalwaria, a także niezwykle ciekawa ruchoma szopka z ponad 800 figurkami. Prywatny skansen - budynków mało, ale bardzo dużo eksponatów.
8) To raczej znane, ale nie można nie wspomnieć o Błędnych Skałach i Szczelińcu ;-)
9) No i oczywiście zamki - długo by wy mieniać... Grodno, Książ, Bolków, Świny, Grodziec... a to tylko te najważniejsze.

A z innych naprawdę ciekawych i rzadko wspominanych miejsc:
Sromów pod Łowiczem - http://www.muzeumludowe.pl/ - wykonane przez jedną rodzinę niezwykle ciekawe muzeum ludowe, składające się z dużej ilości figur (wiele z nich to ruchome szopki), wycinanek łowickich, pająków i innych wytworów sztuki ludowej.
W samym Łowiczu znajduje się zaś oficjalne muzeum sztuki i historii okolic Łowicza, połączone ze skansenem w Maurzycach. W Maurzycach znajduje się też obok obecnej drogi pierwszy w Europie most spawany.
Kamienne kręgi - głownie na Kaszubach - w miejscowościach lub w okolicach miejscowości Leśno, Odry i Węsiory - są tam kurhany i kamienne kręgi. Nie są to może Stonehenge, ale nadal ciekawe - i nie do końca wiadomo, do czego służyły.

[Potwór Latacz]

Jeżeli już mowa o fortyfikacjach to od siebie polecam zwiedzić MRU - Międzyrzecki Rejon Umocniony, a konkretnie znajdującą się w miejscowości Boryszyn tzw. Pętlę Boryszyńską.
Naprawdę potężny kompleks, trasy nawet kilkunastogodzinne. Dodatkową atrakcją jest to że całość jest niezagospodarowana i nie przerobiona na wesołe miasteczko. Pod ziemią nie ma światła więc trzeba się zaopatrzyć we własne latarki i nie zgubić przewodnika. Kilkadziesiąt kilometrów labiryntu robi swoje, zgubić się jest gdzie, a część szybów i korytarzy grozi zawaleniem i kilka ofiar wśród miejscowych już było.

[Eire]