[Ysengrinn]

Jednostki wojskowe:

Armia: 1) ogół jakichś sił zbrojnych;
2) wojska lądowe;
3) część sił zbrojnych zorganizowana pod jednym dowództwem w celu wykonania zadań strategicznych;
4) związek operacyjny złożony z kilku korpusów lub dywizji

Batalion: 1) największy pododdział taktyczny piechoty i artylerii (odpowiednik szwadronu kawalerii), składający się z kilku kompanii, dowodzony zazwyczaj przez majora lub kapitana; może liczyć od kilkuset do nieco ponad tysiąca ludzi;
2) dawn. zwarty czworobok piechoty pikinierskiej.

Bateria: 1) pododdział taktyczny artylerii równoważny kompanii, składający się z kilku działonów lub sekcji;
2) zgrupowanie ogniowe artylerii, mogące liczyć od dwóch do kilkuset dział.

Brygada: 1) jednostka taktyczna złożona z kilku pułków, szwadronów lub batalionów, wchodząca w skład dywizji; liczy kilka tysięcy ludzi
2) jednostka organizacyjna marynarki złożona z kilku dywizjonów.

Centuria: podstawowy pododdział w rzymskim legionie, liczący 60-100 ludzi, dowodzony przez centuriona.

Chorągiew: 1) oddział średniowiecznego rycerstwa, składający się z kilkudziesięciu kopii/pocztów z jednej prowincji;
2) podstawowy oddział kawalerii zaciężnego wojska polskiego autoramentu narodowego, dowodzony przez rotmistrza i liczący 50-200 ludzi; równoważny kompanii.

Contubernium: 8-osobowa drużyna w legionie rzymskim, dzieląca wspólnie namiot i kocioł.

Drużyna: najmniejszy pododdział, złożony z kilku do kilkunastu żołnierzy; odpowiednik działonu i załogi wozu bojowego;

Dywizja: jednostka taktyczna mogąca prowadzić samodzielne działania wojenne, złożona z kilku brygad bądź pułków oraz oddziałów wsparcia; liczy od kilku do kilkunastu tysięcy ludzi i jest dowodzona przez generała lub (bardzo rzadko) pułkownika.

Dywizjon: 1) jednostka taktyczna kawalerii, artylerii i broni zmotoryzowanej, będąca w niektórych armiach odpowiednikiem batalionu piechoty
2) samodzielna jedn. taktyczna lotnictwa złożona z 2-3 eskadr
3) jednostka taktyczna marynarki złożona z kilku okrętów tego samego typu.

Działon: obsługa jednego działa, wchodzi w skład baterii.

Eskadra: 1) jednostka organizacyjna lotnictwa licząca od kilku do kilkunastu samolotów; kiedyś wchodziła w skład dywizjonu, dzić eskadry działają w pełni samodzielnie;
2) duża jednostka organizacyjna marynarki licząca kilka brygad

Front: 1) linia bezpośrednich działań bojowych;
2) związek operacyjny kilku armii pod jednym dowództwem;
3) całość danych sił zbrojnych rozwiniętych na danym obszrze działań;
4) szyk samolotów podczas lotu grupowego

Gwardia - 1) lokalne oddziały ochotnicze organizowane na wzór wojsk regularnych;
2) straż przyboczna władców i wysokich dygnitarzy, złożona z najlepszych ludzi w armii;
3) elitarne jednostki sił zbrojnych, zazwyczaj wykorzystywane do zadania decydującego ciosu bądź do obrony ostatniej linii oporu; mogą być zorganizowane w osobny korpus.

Hufiec: oddział złożony z kilku chorągwi, będący częścią szyku bojowego (np. huf czelny: pierwszy rzut, huf walny: odwody).

Kohorta: oddział rzymskiej piechoty złożony z sześciu centurii; dowodzony przez priora, najstarszego doświadczeniem centuriona

Kompania: pododdział taktyczny składający się z kilku plutonów, wchodzący w skład batalionu, pułku bądź szwadronu; dowodzi nią zazwyczaj kapitan bądź porucznik, może liczyć od kilkudziesięciu do ok. 200 ludzi.

Kopia: oddział wystawiany z jednej włości, złożony z rycerza, jego giermków i pocztowych; w zależności od zamożności rycerza mogła liczyć od jednego jeźdźca do ok. pięciu, rzadko więcej;

Korpus: duża jednostka złożona z kilku dywizji i/lub brygad;

Legion: 1) jednostka taktyczna w Starożytnym Rzymie licząca 3000-6000 (w późniejszych czasach ok. 1000) ludzi, złożona z manipułów, później z kohort; początkowo składał się z ciężkiej i lekkiej piechoty oraz lekkiej jazdy, złożonych z żołnierzy z poboru, z czasem wyłącznie z zawodowej ciężkozbrojnej piechoty; dowodzony przez legata.
2) ochotnicza jednostka formowana na obczyźnie bądź z obcokrajowców; może być równa pułkowi, dywizji bądź nawet korpusowi.

Manipuł: oddział rzymskiej piechoty złożony z dwóch centurii.

Pułk: 1) jednostka taktyczna i organizacyjna, złożona z 1-6 batalionów, kompanii, dywizjonów bądź szwadronów; liczy od kilkuset do kilku tysięcy ludzi
2) patrz: Hufiec.

Pluton: pododdział taktyczny wchodzący w skład kompanii bądź szwadronu, złożony z kilku drużyn bądź załóg wozów bojowych; liczy kilkadziesiąt osób; odpowiednik w artylerii to sekcja bądź bateria.

Regiment: patrz: Pułk w znaczeniu pierwszym.

Rota: 1) dwuszereg żołnierzy;
2) w dawnym zaciężnym wojsku polskim: odpowiednik chorągwi w piechocie; 150-200 ludzi;

Skrzydło: 1) (flanka) boczna część ugrupowania bojowego, w odróżnieniu od centrum;
2) oddział lotniczy składający się z 2-5 dywizjonów.

Sotnia: odpowiednik kompanii u kozaków.

Sztab - główny organ dowodzenia wszystkich wyższych związków taktycznych, zajmujący się przygotowywaniem planów i wykonywaniem zadań.

Szwadron: odpowiednik batalionu piechoty w kawalerii i broni pancernej, złożony zazwyczaj z 2 kompanii.

[Zegarmistrz]

Napisz jeszcze, co to jest Strategia i Taktyka.
Napisz, co to są wojska gwardyjskie.
Napisz, co to jest kawaleria (i wspomnij, co to jest kawaleria pancerna i powietrzna).

My to dla totalnych ignorantów piszemy.

[Ysengrinn]

Spoko, na razie opisałem rodzaje jednostek, tego o czym Ty piszesz lepiej z tym nie mieszać (poza gwardią, którą dodaję).

[Zegarmistrz]

Part Two: Urzędy Dworskie:

Kanclerz
1) Osoba odpowiedzialna za kancelarię królewską oraz politykę zagraniczną. Często kanclerzami bywali duchowni. W gestii kanclerza leży: sporządzanie dokumentów i straż nad ich autentycznością, przygotowanie listów do monarchów obcych krajów oraz spisywanie rozporządzeń wydanych przez króla.
2) W niektórych państwach odpowiednik premiera.

Koniuszy
Nie mylić ze stajennym ani koniuchem! Tamci dwaj to pracownicy stajni, podczas, gdy koniuszy jest bardzo wysokim urzędem dworskim. Jego funkcją jest opieka nad stajniami królewskimi, stadami koni i stadninami, dbanie o jakość wierzchowców, oraz organizacja zakupów koni dla króla i jego ludzi (gońców, żołnierzy, urzędników etc.). W niektórych krajach jego funkcja łączy się z dowódcą wojsk (zwłaszcza kawalerii). Od innej nazwy urzędu: Masztalerza pochodzi nazwa Marszałek.
O wadze urzędu świadczy fakt, że w wielu państwach (np. na Rusi Moskiewskiej) w wypadku bezpotomnego wygaśnięcia linii królewskiej, lub niemożliwości sprawowania władzy przez następcę (np. z racji młodego wieku) Koniuszy obejmował rolę głowy państwa.

Skarbnik:
Urzędnik opiekujący się skarbem (budrzetem). W średniowieczu w jego rękach znajdowały się jednocześnie: prywatne fundusze króla, fundusze dworu oraz przychody z posiadłości królewskich, danin i podatków nakładanych na poddanych. W późniejszym okresie funkcje te rozdzielono. Skarbnik jest urzędem, sprawując który można najwięcej ukraść.

Podskarbi:
Niższy urząd skarbu. Podlegający Skarbnikowi urzędnik odpowiedzialny za skarbiec królewski.

Marszałek dworu:
Bardzo odpowiedzialna funkcja. Generalnie pełni role zarządcy dworu. Do jego obowiązków należy: dbanie o bezpieczeństwo osobiste monarchy oraz pilnowanie porządku w miejscu, w którym przebywa król, ponadto wypłaca pensje i wynagrodzenia dworzanom, na jego rozkazy znajduje się też straż przyboczna króla. Ponadto marszałek dworu decyduje o dopuszczeniu do audiencji, jako pierwszy też wita obce poselstwa. We wszystkich publicznych wystąpieniach może poprzedzać króla. Jeśli władca jest chory, nieobecny lub po prostu wyrazi taką wole Marszałek Dworu może w jego imieniu prowadzić audiencje, spotykać się z urzędnikami i posłami (choć wszystkie podjęte przezeń decyzje muszą być potem zatwierdzone przez władcę). Wreszcie ostatnią kompetencją marszałka jest regulowanie obyczajów, etykiety i zachowań, jakie mogą mieć miejsce na dworze królewskim.

Podczaszy:
Urzędnik dworski odpowiedzialny za piwnice królewskie, winnice królewskie, zapasy trunków oraz ich podawanie na dworze. Wbrew pozorom jest to funkcja bardzo odpowiedzialna, skupia się bowiem na dostarczeniu odpowiednich ilości wysokiej jakości napojów dla zaspokojenia potrzeb dworu.

Wielki pisarz:
Pisarz dworski. Jest urzędem pomocniczym dla podskarbich, kanclerza oraz króla i marszałka dworu. Zajmuje się sporządzaniem dokumentów, oraz przekształcaniem zarządzeń i wyroków królewskich w urzędową formę.

Premier
Urząd może posiadać kilka znaczeń:
1) Głowa parlamentu
2) Głowa rady ministrów
3) Zobacz: Pierwszy minister.

Minister:
Grupa najwyższych urzędników w państwie, kierujących najważniejszymi dziedzinami życia publicznego. Tworzą radę ministrów, w państwach absolutystycznych będących organem doradczym dla króla.

Pierwszy minister
Inny tytuł na określenie Marszałka Dworu.

Ochmistrz
Zarządca dworu. Urzędnik dworski odpowiedzialny za służbę. W jego kompetencjach leży zarządzanie służbą na królewskim dworze, przydzielanie jej zadań, jej wynagradzanie, karanie oraz przyjmowanie do pracy nowych służących. Jest to bardzo odpowiedzialna funkcja, jednak czasem (bardzo rzadko) zdarzało się, że piastowali ją ludzie nieszlacheckiego pochodzenia.

Ochmistrzyni:
W fantasy to damski odpowiednik Ochmistrza. W rzeczywistości była to zarządczyni Fraucymeru: dworu królowej.

Szafarz:
Osoba zajmująca się zarządzaniem powierzonym jej dobrem. Pełni funkcje podobną do obecnego menadżera.

Wezyr:
W państwach muzułmańskich tytuł wezyra jest odpowiednikiem ministra (a Wielki Wezyr premiera). Noszą go osoby będące doradcami duchowymi lub politycznymi władców.

Hetman:
W dawnej Polsce: głównodowodzący wojsk.

Łowczy:
To urząd średniowieczny. Łowczy zajmował się organizowaniem łowów władcy (lub niższego feudała), dbał o jakość jego sfory psów łowieckich, sokołów itd. Zajmował się zaopatrywaniem dworu w mięsiwo (głównie dziczyznę) oraz zarządzaniem lasów królewskich, organizowaniem wyrębu oraz zwalczaniem kłusownictwa. W późniejszym okresie urząd w większości krajów zanikł, lub stał się urzędem honorowym (i nie pełnił żadnych funkcji).

Masztalerz:
Patrz. Koniuszy

Podstoli:
Urzędnik odpowiedzialny za napełnianie kielicha władcy. Funkcja najczęściej czysto honorowa.

Krajczy:
Urzędnik odpowiedzialny za krajanie mięsa na stole władcy. Funkcja najczęściej czysto honorowa.

Regent:
Osoba uprawniona do sprawowania funkcji monarchy, gdy ten (z powodu młodego wieku, choroby lub jakiejś dysfunkcji umysłowej) nie jest do tego zdolny lub w wypadku jego bezpotomnej śmierci.

[Grisznak]

Ysen, dopisz:
- Grupa Armii
- półbrygada
- regiment (z zaznaczeniem różnic w rozumieniu polskim i zachodnim)

Ysen, dopisz:
- Grupa Armii
- półbrygada
- regiment (z zaznaczeniem różnic w rozumieniu polskim i zachodnim)

[Grisznak]

Współczesne okręty wojenne

Okręt podwodny – typ okrętów, których zadaniem jest prowadzenie działań bojowych pod powierzchnią wody. Dzielą się na wiele klas, w zależności od uzbrojenia. Podstawowym wyposażeniem bojowym są torpedy, a także rakiety i miny. Posiadają niekiedy skromne uzbrojenie artyleryjskie.

Monitor – ciężki okręt o niewielkim zanurzeniu, którego zadaniem jest działanie wodach śródlądowych lub w pobliżu brzegu i wspieranie wojsk swą silną artylerią. Nie używa się ich na większych akwenach.

Trałowiec – niewielki okręt używany do niszczenia pól minowych stawianych na morzu. W tym celu używa trałów – lin, holowanych pod wodą, aktywujących miny za pomocą specjalnych haków lub prądu. Dysponuje najczęściej skromnym uzbrojeniem artyleryjskim.

Niszczyciel – szybki, uzbrojony w lekką artylerię, działka przeciwlotnicze i wyrzutnie torped/rakiet okręt. Zadaniem niszczycieli są działania rozpoznawcze, eskortowanie większych jednostek, konwojów, zwalczanie okrętów podwodnych i lotnictwa. Niszczyciele działają w zespołach. Nie używa się ich do walki artyleryjskiej z większymi jednostkami oraz dalekich, samotnych rejsów oceanicznych.

Krążownik – uzbrojony w średnią i ciężką artylerię okręt, którego głównym zadaniem są działania skierowane przeciwko szlakom komunikacyjnym i zaopatrzeniowym przeciwnika. Mogą działać w pojedynkę jak i w zespołach. Poza głównym zadaniem, wykorzystuje się je także do eskortowania większych grup okrętów, walki artyleryjskiej, wspierania działań lądowych. Istnieje wiele wyspecjalizowanych klas krążkowników – przeciwlotnicze, liniowe, pomocnicze, kieszonkowe. Nie używa się ich do działań na małych akwenach.

Pancernik - ciężko opancerzony i uzbrojony okręt, którego głównym celem jest toczeniem pojedynków artyleryjskich i zdobycie panowania na morzu. Operują najczęściej w zespołach, pod eskortą mniejszych jednostek pomocniczych. Same mogą stanowić eskortę większych grup, często lotniskowców. Ze względu na silne uzbrojenie artyleryjskie, stosowane często do niszczenia umocnień lądowych. Nie używa się ich do działań na małych akwenach, raczej nie operują w pojedynkę.

Lotniskowiec – okręt, którego głównym zadaniem są działania przy pomocy transportowanych nań samolotów, które mogą starować z dostosowanego do tego pokładu startowego, zaopatrzonego w rampę i katapulty. Ze względu na brak innego uzbrojenia, operują pod eskortą innych jednostek, prawie nigdy samodzielnie. Typ okrętu nie występującego na morzach zamkniętych.

Historyczne pójdą osobno.

Współczesne okręty wojenne

Okręt podwodny – typ okrętów, których zadaniem jest prowadzenie działań bojowych pod powierzchnią wody. Dzielą się na wiele klas, w zależności od uzbrojenia. Podstawowym wyposażeniem bojowym są torpedy, a także rakiety i miny. Posiadają niekiedy skromne uzbrojenie artyleryjskie.

Monitor – ciężki okręt o niewielkim zanurzeniu, którego zadaniem jest działanie wodach śródlądowych lub w pobliżu brzegu i wspieranie wojsk swą silną artylerią. Nie używa się ich na większych akwenach.

Trałowiec – niewielki okręt używany do niszczenia pól minowych stawianych na morzu. W tym celu używa trałów – lin, holowanych pod wodą, aktywujących miny za pomocą specjalnych haków lub prądu. Dysponuje najczęściej skromnym uzbrojeniem artyleryjskim.

Niszczyciel – szybki, uzbrojony w lekką artylerię, działka przeciwlotnicze i wyrzutnie torped/rakiet okręt. Zadaniem niszczycieli są działania rozpoznawcze, eskortowanie większych jednostek, konwojów, zwalczanie okrętów podwodnych i lotnictwa. Niszczyciele działają w zespołach. Nie używa się ich do walki artyleryjskiej z większymi jednostkami oraz dalekich, samotnych rejsów oceanicznych.

Krążownik – uzbrojony w średnią i ciężką artylerię okręt, którego głównym zadaniem są działania skierowane przeciwko szlakom komunikacyjnym i zaopatrzeniowym przeciwnika. Mogą działać w pojedynkę jak i w zespołach. Poza głównym zadaniem, wykorzystuje się je także do eskortowania większych grup okrętów, walki artyleryjskiej, wspierania działań lądowych. Istnieje wiele wyspecjalizowanych klas krążkowników – przeciwlotnicze, liniowe, pomocnicze, kieszonkowe. Nie używa się ich do działań na małych akwenach.

Pancernik - ciężko opancerzony i uzbrojony okręt, którego głównym celem jest toczeniem pojedynków artyleryjskich i zdobycie panowania na morzu. Operują najczęściej w zespołach, pod eskortą mniejszych jednostek pomocniczych. Same mogą stanowić eskortę większych grup, często lotniskowców. Ze względu na silne uzbrojenie artyleryjskie, stosowane często do niszczenia umocnień lądowych. Nie używa się ich do działań na małych akwenach, raczej nie operują w pojedynkę.

Lotniskowiec – okręt, którego głównym zadaniem są działania przy pomocy transportowanych nań samolotów, które mogą starować z dostosowanego do tego pokładu startowego, zaopatrzonego w rampę i katapulty. Ze względu na brak innego uzbrojenia, operują pod eskortą innych jednostek, prawie nigdy samodzielnie. Typ okrętu nie występującego na morzach zamkniętych.

Historyczne pójdą osobno.

[Zegarmistrz]

Grisznak: nie pamiętasz, jakie były kompetencje Palatyna? Bo nie mogę znaleźć tego urzędu.

[Grisznak]

Taki nadwojewoda, zarządzał dworem, sprawował władzę sądową, a przy nieobecności lub małoletniości monarchy pełnił funkcje regencyjne. Na zachodzie pełnił głównie funkcje najwyższego sędziego.
Był jeszcze palatyn lokalny, wojewoda ze szczególnymi uprawnieniami, mógł nadawać tytuły, herby i urzędy.

Taki nadwojewoda, zarządzał dworem, sprawował władzę sądową, a przy nieobecności lub małoletniości monarchy pełnił funkcje regencyjne. Na zachodzie pełnił głównie funkcje najwyższego sędziego.
Był jeszcze palatyn lokalny, wojewoda ze szczególnymi uprawnieniami, mógł nadawać tytuły, herby i urzędy.

[Ysengrinn]

Zeg - dopisz koniecznie o seneszalu, majordomie, komorniku, bajlifie i szambelanie/podkomorzym.

[Zegarmistrz]

[Ysengrinn]

Zeg - wybacz, ale o etymologii słów pojęcie mam spore, choć jestem samouk. Jestem cały za wprowadzaniem skrótów i uproszczeń, pod warunkiem, że nie będą wprowadzały w błąd. I nie, nie uważam, że trzeba wiedzieć z jakiego języka pochodzi słowo marszałek, a z jakiego masztalerz, twierdzę jednak, że nie można wmawiać ludziom iż jedno pochodzi od drugiego. Wystarczy napisać, że marszałek znaczyło kiedyś tyle co koniuszy, nim zyskało dwadzieścia innych znaczeń.

Co do hetmana to mam wrażenie, że od zapamiętania, że nie mógł rozkazywać pospolitakom, mógł za to ściągać podatki i układać się z Turkami, głowa nikogo nie rozboli. Za to będzie bardziej interesującą postacią, jeśli komuś strzeli ambicja, by go umieścić.

[Zegarmistrz]

[Ysengrinn]

a) Rację mają moje źródła, na które chętnie dam namiary; przede wszystkim jest to Słownik Wyrazów Obcych, bodajże PWN-u;
b) żeby było mniej chaotycznie; masz rację, wszystko dotyczące Polski poza hetmanem można spokojnie wywalić, natomiast w niczym nikomu nie pomoże mieszanie marszałka z masztalerzem, budżetu ze skarbcem i pierwszego ministra z marszałkiem dworu - to takie same błędy jak zakrzywiona szpada, choć mniej widoczne.

[Zegarmistrz]

Szambelan:
Wysoki urzędnik na dworze króla Francji, później też i innych władców. Pełnił dyżur przy królu, a jego rolą było przedewszystkim wprowadzanie gości do apartamentów władcy oraz czuwanie nad etykietom.

Seneszal:
Bardzo stary tytuł francuski. Wiążące się z nim obowiązki zmieniały się z biegiem wieku. Był to:
1) We wczesnym średniowieczu: zarządca dworu i dóbr królewskich.
2) Między X a XII wiekiem: dowódca wojsk, sędzia, pierwszy minister.
3) W XIII i XIV wieku namiestnik królewski na południowe i zachodnie prowincje państwa.
Ponadto seneszal istniał jeszcze w zakonach i bractwach rycerskich, gdzie był zastępcą wielkiego mistrza.

Wprowadzenie Majordoma nie ma sensu. Ten urząd nie jest nadawany od bodajże VIII wieku.

Bajlif i Komornik sprawiają mi trudność.

[Ysengrinn]

Masz rację - źródłosłów marszałka nie jest nikomu do szczęścia potrzebny. Jeśli jednak mimo to postanowiłeś o nim wspomnieć, to po prostu poprawiam nieścisłość. Natomiast zamiast budżetu możesz napisać, że skarbnik odpowiada za finanse - będzie zgodne z prawdą i pozwoli porównać ze współczesnością.